Het Kredietmonster leeft nog steeds !

Kredietcrisis d.d. 14 oktober 2008
T. van Dijck

Afgelopen weekend is geschiedenis geschreven. Zowel de G7, de 185 IMF-landen als de Eurogroep hebben zich gecommitteerd om met vereende krachten de kredietcrisis te bestrijden. Deze eensgezindheid is uniek te noemen. Dit kredietmonster kun je namelijk onmogelijk in je eentje bevechten.

Nederland pleit voor een gecoördineerde aanpak van de financiële crisis. De afspraken rondom het deposito garantiestelsel zijn daar een voorbeeld van. Wel vragen wij ons af waarom gekozen is voor een minimum van € 50.000 en niet voor een geharmoniseerd tarief dat geldt voor alle lidstaten. Dit laatste voorkomt namelijk kapitaalvlucht van het ene land naar het andere. Maakt het huidige stelsel de armere lidstaten niet extra kwetsbaar?

Wat is de laatste status van Ierland, die toch een eigen koers voer in de spaargarantie discussie?
Is het binnen de gemaakte afspraken nog steeds mogelijk om spaartegoeden voor 100% te garanderen? Heeft Ierland de 100% garantie inmiddels naar beneden bijgesteld?
Ierland gaf eerst alleen een spaargarantie af voor de grote Ierse banken en heeft dit nu bijgesteld voor ook buitenlandse banken met relevantie voor de Ierse economie. Dit is een erg vaag. Betekent dit dat een lidstaat bijkantoren en dochterondernemingen van buitenlandse banken kan uitsluiten van het depositogarantiestelsel?

In de brief waarin de minister maatregelen aankondigt ter bescherming van de financiële sector staat “het Nederlandse financiële stelsel is in de kern gezond”. In hoeverre zijn Nederlandse banken en/of verzekeraars besmet met foute hypotheekproducten. Is dit onderzocht en kan de minister een overzicht presenteren in de mate waarin elke individuele instelling is besmet?

Kapitaalverstrekking
Wat betreft de solvabiliteit committeert de Nederlandse Staat zich om kapitaal te verstrekken aan banken en verzekeraars ongeacht hun omvang, die fundamenteel gezond en levensvatbaar zijn. Hoe is dit laatste te controleren?
Wordt ook kapitaal geïnjecteerd in buitenlandse dochters en/of bijkantoren?
Wordt ook kapitaal geïnjecteerd in pensioenfondsen?
De bijdrage kan verschillende vormen aannemen, zoals middels participatie in preferente aandelen of anderszins. Welke andere vormen van participatie zijn mogelijk?
In hoeverre worden aanvragen voor kapitaalsteun discreet behandeld?
In hoeverre bevordert deze kapitaalverstrekking het vertrouwen in de markt? Een financiële instelling die aanklopt voor hulp staat er kennelijk slecht voor. Dit bevordert niet bepaald het vertrouwen in die instelling.

Het doel van dit steunfonds is om alle financiële instellingen te redden? Maar moet niet eerst worden geïnventariseerd in hoeverre instellingen besmet zijn geraakt? Sommige instellingen zijn misschien zo besmet dat ze met geen mogelijkheid te redden zijn? Dan is een kapitaalinjectie toch zinloos? Moeten we alle instellingen proberen te redden, zoals de minister nu voorstelt of moeten alleen redden wat er te redden valt!

Garantieregeling
De 15 landen van eurozone hebben eergisteren afgesproken dat ze garant staan voor leningen die banken onderling aan elkaar verstrekken. De PVV denkt dat met deze maatregel het vertrouwen weer kan worden herwonnen tussen banken onderling. Wel hebben we nog een groot aantal vragen:
• Welk land staat bij grensoverschrijdende transacties garant?
• Nederland staat garant voor 200 mld; waar is dit bedrag op gebaseerd?
• Garanties zullen tegen een “normale marktprijs” worden afgegeven en overheden kunnen additionele condities opleggen. Wat is een normale marktprijs en welke zijn deze condities?
• Hoe krijgt de belastingbetaler zijn geld terug als de garantie tot uitbetaling komt?
• Is deze garantiestelling geen uitnodiging aan banken om onverantwoordelijke leningen aan te gaan; echter de overheid staat toch garant?
• Moet aan deze garantstelling geen maximum en/of voorwaarden verbonden worden? Thans is het een open cheque aan alle financiële instellingen om aan elkaar te lenen, zonder dat zij zelf hierbij risico lopen?
• Het plan wordt morgen voorgelegd aan de 27 lidstaten. Wat kan er nog misgaan als een aantal lidstaten hier niet mee instemmen of de toezegging niet kunnen dragen?
• Welke lidstaten hebben financiële problemen en hebben reeds aangeklopt bij IMF voor bijstand (bron: Age Bakker van IMF in Nova 13/10/2008)
• Springen andere lidstaten bij als een lidstaat de verleende garantie of noodzakelijke kapitaalinjectie niet kan betalen? Zijn hier afspraken over gemaakt? Wordt voorkomen dat wij straks meebetalen aan het redden van banken in andere lidstaten?

Icesave
De PVV is blij dat de rust onder de spaarders bij Icesave is hersteld. Wel is nog steeds onbegrijpelijk hoe deze bank in alle rust op de Nederlandse markt heeft kunnen fungeren. Moet het toezicht op bijkantoren niet worden uitgebreid?
Ook vraagt de PVV zich af waarom DNB niet heeft ingegrepen toen bleek dat de bank niet helemaal koosjer was. Is de minister het met mij eens dat Nederland moet worden gevrijwaard van dit soort cowboy praktijken en dat we de Nederlandse burgers hiervoor moeten beschermen?
Hoeveel van dergelijke banken zijn actief op de Nederlandse markt?
Welke risico’s lopen spaarders bij Turkse en Russische bankjes (zoals AK bank, Anadolu bank, Amsterdam trade bank), die wel onder het deposito garantiestelsel vallen?

Wat vindt de minister ervan dat ook decentrale overheden geld hebben weggezet bij Landsbanki? (gemeente Goes €12 miljoen, Pijnacker-Nootdorp € 12 mln). Gaat hij maatregelen nemen dat gemeenten niet meer gemeenschapsgeld gebruiken om te sparen? Gaat de minister ervoor zorgen dat gemeenten hun spaartegoeden verantwoorden en moeten storten op een rekening van DNB (schatkistbankieren)?
Vallen gemeenten ook onder het deposito garantiestelsel?

Deposito garantiestelsel
Hoe wordt een claim (zoals bij Icesave) omgeslagen over de banken, volgens welke verdeelsleutel?
Kunnen banken weigeren om te participeren aan het omslagstelsel? Ik kan me goed voorstellen dat Nederlandse banken niet blij zijn dat ze nu moeten opdraaien voor het Icesave- debacle.

De minister stelt dat banken naar redelijkheid en draagkracht zullen bijdragen; wat zijn hiervoor de criteria?
Hoeveel van de claim van bijvoorbeeld Icesave (1,7 mld) komt uiteindelijk op het bordje van de Nederlandse belastingbetaler terecht?

Pensioenen & Verzekeringen
De discussie is tot nu toe beperkt gebleven tot de bancaire sector. Maar vorige week heb ik de minister ook gevraagd hoe het staat met de verzekeringsproducten die mogelijk gevaar lopen en meer in het bijzonder de spaar- en beleggingshypotheken en lijfrentepolissen. Het deposito garantiestelsel biedt deze mensen geen vangnet. Maar mensen met een lijfrentepolis, spaarhypotheek en andere pensioenproducten maken zich terecht grote zorgen. Welke maatregelen heeft de minister voor hen in petto?

Ook over het pensioenstelsel maakt de PVV zich ernstige zorgen. 50% van de pensioenfondsen haalt de kritieke dekkingsgraad van 105% niet meer, bleek eergisteren in Buitenhof (bron: Marc Heemskerk, actuaris bij Mercer).
De toezichthouder heeft de pensioenfondsen opgedragen om nog geen voorbarige conclusies te trekken m.b.t. de indexering, maar dit is natuurlijk het probleem vooruitschuiven.
Wat betekent deze crisis voor onze pensioenen?
Hoe gaat de minister dit koopkrachtverlies (1%) van onze gepensioneerden en werknemers doordat de pensioenpremie stijgt, repareren?
Kortom welke maatregelen heeft de minister in petto ter bescherming van onze pensioenen?