Skip to main content

CD Staatsdeelnemingen

Het is chaos in deelnemingenland. De NS, Schiphol, KLM, TenneT: overal loopt het vast. Deze minister mist als aandeelhouder de regie. Ze ziet hoe alles vastloopt maar ze grijpt niet in. Wordt het niet tijd, vraag ik, voor een aparte minister voor Deelnemingen? Ik kan me namelijk voorstellen dat deze minister het erg druk heeft met andere dingen. De deelnemingen worden verwaarloosd.

Neem Schiphol. De PVV heeft grote zorgen over Schiphol. We hebben allemaal kunnen zien dat het daar organisatorisch een chaos is. De kosten zijn verdriedubbeld. De vliegtaks is verdriedubbeld. Kortom, er zijn grote tekorten. Er worden 800 beveiligers gemist. Denk ook aan afhandelaars en aan marechaussee. En als de PVV dan zegt dat het leger ingezet moet worden, dan krijgen we nul op het rekest. Maatschappijen moeten vluchten schrappen. De KLM alleen al heeft de afgelopen twee maanden 700.000 stoelen minder kunnen verkopen. Maatschappijen kijken dus om zich heen. Ze rennen weg van Schiphol. We zetten Schiphol in de uitverkoop. Gisteren konden we lezen dat Corendon nu naar Brussel uitwijkt. Andere maatschappijen zijn ook op zoek naar andere luchthavens. Nog even en we kunnen Schiphol sluiten. Dan vliegt heel Nederland vanaf Brussel of Düsseldorf. Is dat soms de bedoeling, vraag ik aan deze minister.
Dan KLM, ook zo'n verwaarloosd pareltje. Net opgekrabbeld van corona, gaat dit kabinet Schiphol inkrimpen van 500.000 naar 440.000 vliegbewegingen. Dat zijn 43.000 vluchten minder per jaar voor KLM. KLM wordt weggepest. Zelfs Macron moest zich ermee bemoeien. Niet Rutte, niet deze minister, maar Macron moest het opnemen voor het belang van KLM en Nederland. Dat is toch de wereld op z'n kop? Klopt het dat de krimp van Schiphol indruist tegen de afspraken die bij de overname van KLM en Air France in 2003 zijn gemaakt, toen Macron moest instappen? Hoe komt het dat Qatar juist meer gaat vliegen op Schiphol, van zeven keer naar tien keer per week? Hoe is dat mogelijk? KLM heeft minder vluchten op Schiphol en Qatar krijgt meer vluchten op Schiphol.

Dan de vertrekbonus van topman Elbers. Het is jammer hoe dat gegaan is. Het gaat om 1,3 miljoen. Deze minister noemt dit "teleurstellend". Maar wie maakt zo'n belachelijk arbeidscontract waarin staat dat de bestuurder bij het einde van het contract recht heeft op twee jaarsalarissen? Wie schrijft dat? Wie maakt zo'n contract, vraag ik aan deze minister. Heeft Marjan Rintel toevallig zo'n zelfde contract? Dan weten we namelijk dat zij over twee jaar ook weg is met twee jaarsalarissen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Straks is de minister weer teleurgesteld.

Voorzitter. Dan de NS, de Nederlandse Spoorwegen. De treinen zitten propvol. De dienstverlening wordt afgeschaald. De treinen zijn te klein. Er is een groot personeelstekort. Er zijn 2.200 vacatures. De werkdruk en het ziekteverzuim zijn exorbitant hoog. Treinkaartjes zijn veel te duur. Het regent klachten. En toch boekte de NS een recordwinst van 0,5 miljard met de helft minder reizigers. Hoe kan dit, vraag ik aan deze minister. Wat gaat zij doen aan al die klachten over dat het zo'n puinhoop is op het spoor?

Bij TenneT is het ook een zooitje, ook daar. Het elektriciteitsnet zit propvol. Bedrijven kunnen niet worden aangesloten -- in Nederland. Heb je een bedrijf en wil je elektriciteit, dan kom je in Amsterdam op een wachtlijst. Het net kan het niet meer aan. Wat is de oorzaak, vraag ik aan deze minister. Is er opeens zo veel vraag naar stroom? Of is er zo veel aanbod gekomen dat het net het niet aankan? TenneT draait voor het eerst in zijn bestaan verlies: 0,5 miljard. Vorig jaar kreeg de Staat nog 400 miljoen aan dividend, maar dit jaar krijgen ze helemaal niks en draaien ze verlies. Hoe kan dit, vraag ik. Hoe is het mogelijk dat zon- en windparken die hoge stroomprijs vergoed krijgen alsof ze stroom opwekken met gas? Ik dacht dat de afspraak was dat ze eventueel tegen kostprijs vergoed zouden worden, maar toch niet voor die hoge stroomprijs? Daardoor draait TenneT namelijk verlies. TenneT wil ook 60 tot 90 miljard gaan investeren, ook in Duitsland. Daarvan zei ik al per interruptie: het kan toch niet zo zijn dat wij straks voor het Duitse net gaan betalen?

Holland Casino is een niet-permanente deelneming. Ik snap niet waarom het opeens van een niet-permanente deelneming een normale deelneming is geworden. We zitten namelijk al tien jaar te wachten op het moment dat Holland Casino en de Nederlandse Loterij worden verkocht, afgestoten, geprivatiseerd. Dat was de afspraak. Ligt er al een plan? Ze worden nu geëvalueerd met een afwegingskader. Waarom worden Holland Casino en de Nederlandse Loterij niet geprivatiseerd? Verdienen doen we er niks aan, want de winst van beide organisaties is verwaarloosbaar.