AO Leraren
Vz,
Enkele weken geleden werd basisschool de 16e Montessorischool in Amsterdam-Zuidoost
in Amsterdam gesloten. Er waren problemen geweest, maar door het lerarentekort was het niet meer verantwoord om het bestaan van de school te rekken. 111 kinderen moesten uitwijken naar andere scholen, die daar ook niet op zaten te wachten, omdat ook zij kampen met dat dramatische lerarentekort.
Op Twitter zei ik dat de PVV niet wilde gaan wennen aan berichten over sluitende scholen. Maar ik ben vbang voorzitter, dat er niet veel anders opzit om dat maar wel te doen. Want de 16e Montessorischool was dan de eerste die moest sluiten, het zal zeker niet de laatste zijn.
Voorzitter, de PVV heeft van meet af aan gesproken over het lerarentekort als een systeemcrisis. Nee, zeiden al mijn collega’s, zeker die in de coalitie, het valt wel mee, de PVV overdrijft weer schromelijk, het komt wel goed; beetje geld erbij, de kloof tussen schaal LA en LB opheffen en de jonge mensen zullen weer toestromen naar de Pabo’s en lerarenopleidingen.
Intussen begint het besef door te dringen dat deze absolute systeemcrisis –want hoe moet je een crisis anders noemen als niemand meer voor de klas wil en scholen moeten sluiten; sterker nog, als de overheid het sociaal contract met de burger met voeten treedt, het sociaal contract dat de burger belooft dat onderwijs is gegarandeerd- voorzitter, het dringt door dat deze systeemcrisis DE erfenis wordt van deze ministers, van deze coalitie en van het kabinet Rutte 3.
Dat schreeuwt om urgentie, zou IK zeggen. Maar niet bij deze minister, niet bij deze woordvoerders van de coalitie. De minister bestaat het om pas gistermiddag om 15.00 uur met zijn brief te komen met zijn reactie op het verzoek om een langetermijnvisie van de aanpak van het lerarentekort. Er waren kennelijk belangrijker zaken te doen. En waar komt hij mee? Iets over de conjunctuur die potentiele leraren naar andere functies op de arbeidsmarkt lokt; hij kan er dus niks aan doen, impliceert hij daarmee. En vervolgens wat cijfers die zouden moeten aantonen dat zijn aanpak wel degelijk werkt, want er zit wat groei in het aantal studenten die voor de Pabo kiezen en er zijn ook nog eens 473 zij-instromers bijgekomen.
Voorzitter, het is allemaal marginaal. Nergens zie ik een samenhangend plan dat zich niet alleen beperkt tot wat extra geld. Nergens zie ik dat de inhoud van het beroep aantrekkelijk wordt gemaakt. Nergens zie ik dat de echte veroorzakers van het lerarentekort worden aangepakt, nl de grote spelers in de uitgedijde onderwijspolder, de koepels van werkgevers en werknemers, de clubs van bestuurders die decennialang het beroep hebben uitgekleed, die echte leraren hebben getransformeerd tot coaches en systeembegeleiders.
En kennelijk zijn de coalitiewoordvoerders ook niet gerust op de mini-succesjes die de minister zegt te boeken, want die hebben in al hun wijsheid besloten om de toelatingseisen voor de pabo te verlagen tot het absolute minimum, waar ze nog maar een paar jaar geleden totaal anders over dachten. Wat dacht u van de uitspraak die Van Meenen in 2013 met volle overtuiging deed: ‘Als iedereen docent kan worden, is dat niet goed voor het imago. Je mag je best zorgen maken over de huidige instroom aan die opleidingen’. Nu schrapt hij met dezelfde volle overtuiging de toelatingseisen die hij in 2013 invoerde. Dat is het cynisme waarmee deze systeemcrisis wordt aangepakt door deze coalitie, voorzitter.
Wiersma van de VVD maakt het mogelijk nog gekker. Hij wil dat leraren techniek huppakee, zo voor de klas worden gezet, zonder bevoegdheid, zonder duale opleiding tot leraar. Totaal onverantwoord, voorzitter. Opnieuw een belediging voor het vak, want dat is het, voor het vak van leraar. De VVD lost op deze manier straks ook het huisartsentekort op. Ze besteden dat uit aan de kapper die het er wel bij kan doen, of aan de slager, verderop in de straat. Hoe moeilijk kan het allemaal zijn. En dat wordt door Wiersma de wereld ingeslingerd op die juichende positieve NLP-VVD-toon die zo kenmerkend is sinds Rutte 1.
De heer Wiersma had beter kunnen pleiten voor extra middelen voor de beroepsbegeleidende leerweg (BBL). Dat kan een gedeeltelijke oplossing zijn. Maar zijn kabinet gaat daar in snijden en dat vinden wij zeer onverantwoord. Graag een reactie van de minister.
Samenvattend is dat de bijdrage van de coalitie aan de bestrijding van het lerarentekort; het adagium: als er maar iemand voor die klas staat. Alles is beter dan niks. Maar voorzitter, dat beter-dan-niks-argument is het einde van het leraarschap dat toch al veel te lijden had van gebrek aan professionele status, van maatschappelijke waardering en trots op het eigen vakmanschap. De toelatingseisen en bevoegdheden schrappen is niet beter dan niks, voorzitter. Het is slechter dan niks. Veel slechter, want juist dat gebrek aan waardering is één van de belangrijkste oorzaken van dat lerarentekort.
De eerste resultaten van de acties aan de hand van de zes lijnen in de brief van de minister zijn positief en een goed begin voorzitter, maar feit blijft dat deze mini-succesjes niet opwegen tegen het almaar oplopende lerarentekort. In 2023/24 wordt er een tekort verwacht van 4.200 fte in het basisonderwijs. Een voorspelling voor 10 jaar sluit zelfs niet uit dat de tekorten in alle regio’s kunnen oplopen naar 10.000 fte. In het vo ziet het ministerie een tekort van 1075 fte in 2023/24 waarbij de tekorten vooral in de randstad te vinden zijn. De zogenaamde ‘zwarte scholen’ waar al die linkse inclusieve leraren bij voorkeur niet werken. De multicultuur die zo hartstochtelijk wordt beleden door de beroepsgroep is aan het eind van de dag niet voor henzelf bestemd, maar voor de anderen. Altijd voor de anderen.
Voorzitter, ik zeg het NOG maar weer een keer: het zijn confronterende cijfers die alle alarmbellen moeten laten afgaan. Maar tot op dit moment hoor ik ze niet. Doe wat minister! Kom met een samenhangend plan, coalitie, dat zich op meer richt dan op meer geld.